Máy vớt rác tự động đóng vai trò quan trọng trong hệ thống xử lý nước thải, giúp loại bỏ rác thải ngay từ đầu để bảo vệ các thiết bị phía sau và duy trì dòng chảy ổn định. Hiện nay, có nhiều loại máy vớt rác với thiết kế và nguyên lý hoạt động khác nhau, mỗi loại phù hợp với từng điều kiện sử dụng riêng. Vậy đâu là giải pháp tối ưu nhất cho công trình của bạn? Hãy cùng Pendin so sánh chi tiết qua bài viết dưới đây.
1. Máy vớt rác dạng tĩnh
1.1. Nguyên lý hoạt động
Máy vớt rác dạng tĩnh hoạt động hoàn toàn dựa vào dòng chảy của nước mà không cần đến động cơ. Khi nước chảy qua hệ thống, rác thải bị giữ lại trên bề mặt lưới lọc, rơi xuống khay chứa bên dưới, trong khi nước sạch sẽ đi xuyên qua và tiếp tục chảy vào hệ thống xử lý.

1.2. Ưu điểm
Máy vớt rác dạng tĩnh là một trong những loại máy vớt rác tự động thông minh, được ứng dụng rộng rãi trong nhiều công trình, dự án, sở hữu những ưu điểm nổi bật như:
- Hiệu quả loại bỏ rác thải lớn cao: Máy vớt rác dạng tĩnh có khả năng giữ lại hầu hết các loại rác có kích thước lớn như cành cây, túi nhựa, lá cây, hộp nhựa, thậm chí cả chai thủy tinh và kim loại nhẹ.
- Đơn giản, dễ lắp đặt và vận hành: Không sử dụng động cơ hay hệ thống điện phức tạp, máy vớt rác dạng tĩnh có độ bền cao, ít hỏng hóc và dễ dàng lắp đặt tại nhiều vị trí khác nhau trong hệ thống xử lý nước thải.
- Tiết kiệm chi phí vận hành: Do không sử dụng điện hoặc cơ cấu tự động, máy vớt rác tự động cũng không tiêu tốn năng lượng, giúp giảm chi phí vận hành và bảo trì đáng kể so với các loại máy vớt rác khác.
- Ít yêu cầu bảo trì: Chỉ cần làm sạch định kỳ để tránh tắc nghẽn, không đòi hỏi bảo trì động cơ hoặc thay thế linh kiện phức tạp.
1.3. Ứng dụng
Máy vớt rác tự động dạng tĩnh được ứng dụng phổ biến trong các công trình thực tế như:
- Máy vớt rác dạng tĩnh thường được lắp đặt tại các bể thu nước đầu vào của nhà máy xử lý nước thải công nghiệp, đô thị, giúp loại bỏ các loại rác thải có kích thước lớn, bảo vệ các thiết bị xử lý nước phía sau như máy bơm, bể lắng, hệ thống màng lọc không bị hư hại.
- Được lắp đặt trong các cống rãnh để ngăn chặn rác thải gây tắc nghẽn, đặc biệt là trong mùa mưa khi lượng rác cuốn vào hệ thống thoát nước lớn.
- Giúp duy trì khả năng thoát nước của hệ thống cống, hạn chế tình trạng ngập úng tại các khu vực đô thị.
- Máy vớt rác dạng tĩnh là loại máy vớt rác trên sông có thể được đặt tại các vị trí có dòng chảy yếu để giữ rác tại một điểm cố định. Sau đó, rác sẽ được thu gom bằng phương pháp thủ công hoặc sử dụng các phương tiện thu gom cơ giới.
2. Máy vớt rác trống quay
2.1. Nguyên lý hoạt động
Máy vớt rác trống quay sử dụng lồng quay để loại bỏ rác thải khỏi dòng nước. Khi nước đi vào bên trong lồng, rác thải sẽ bị giữ lại bên ngoài bề mặt lưới lọc của lồng quay. Động cơ giúp lồng quay liên tục, đồng thời đẩy rác vào máng thu theo hướng quay của lồng. Rác đi đến điểm xả sẽ rơi xuống khay thu gom để xử lý.
2.2. Ưu điểm
Máy vớt rác tự động có trống quay được thiết kế với những ưu điểm vượt trội như:
- Xử lý hiệu quả các loại rác nhỏ: Với cơ chế lồng quay liên tục, máy có thể loại bỏ các loại rác có kích thước nhỏ như lá cây, bã thực vật, giấy vụn, vỏ hộp nhỏ và các mảnh rác trôi nổi trong nước.
- Vận hành tự động, giảm sức lao động thủ công: Nhờ sử dụng động cơ quay liên tục, máy vớt rác trống quay giúp giảm thiểu sự can thiệp của con người, nâng cao hiệu suất và đảm bảo hoạt động ổn định.
- Thiết kế bền vững, tuổi thọ cao: Được làm từ thép không gỉ hoặc vật liệu chịu lực, máy có thể hoạt động trong thời gian dài mà không bị ăn mòn, thích hợp cho cả môi trường nước ngọt và nước biển.
- Ngăn chặn rác tích tụ: Cơ chế quay liên tục giúp hạn chế tình trạng rác bám dính lâu ngày, giảm nguy cơ tắc nghẽn so với các hệ thống tĩnh.
2.3. Ứng dụng
Một vài ứng dụng phổ biến của máy vớt rác tự động có trống quay như:
- Được lắp đặt tại các trạm bơm, kênh dẫn nước để ngăn chặn rác thải làm tắc nghẽn hệ thống bơm, giúp duy trì lưu lượng nước ổn định, bảo vệ cánh quạt của máy bơm khỏi hư hỏng do rác mắc kẹt.
- Máy trống quay có thể sử dụng để lọc nước biển trước khi đưa vào hệ thống làm mát của các nhà máy điện ven biển, giúp loại bỏ rác trôi nổi trong ao nuôi trồng thủy sản, bảo vệ môi trường sống cho tôm, cá.
3. Máy vớt rác thanh dọc
3.1. Nguyên lý hoạt động
Máy vớt rác thanh dọc vận hành bằng cách sử dụng một tấm lưới lọc để giữ rác khi nước chảy qua. Khi rác tích tụ trên bề mặt lưới, hệ thống thanh trượt sẽ di chuyển nhờ động cơ và kéo rác lên phía trên. Khi rác qua đỉnh lưới, nó sẽ tự động rơi vào máng thu phía dưới.

3.2. Ưu điểm
Máy vớt rác tự động thanh dọc mang đến những điểm cộng ưu việt, khó có thể tìm thấy ở các loại thiết bị khác như:
- Khả năng lọc rác hiệu quả cao: Hệ thống lọc và thanh trượt giúp loại bỏ hầu hết các loại rác trong nước, kể cả các loại rác có kích thước lớn hoặc hình dạng phức tạp.
- Vận hành tự động, giảm thiểu sự can thiệp của con người: Máy sử dụng động cơ kéo rác lên, giúp xử lý rác liên tục mà không cần nhân công dọn dẹp thủ công.
- Thiết kế chắc chắn, chịu được môi trường khắc nghiệt: Máy được làm từ vật liệu không gỉ hoặc được mạ kẽm, đảm bảo độ bền cao và chống ăn mòn trong điều kiện môi trường nước ô nhiễm hoặc có hóa chất.
- Giảm thiểu tình trạng tắc nghẽn hệ thống xử lý nước: Nhờ thiết kế thanh trượt và lưới lọc dọc, máy có khả năng giữ rác một cách hiệu quả mà không gây ảnh hưởng đến lưu lượng nước chảy qua.
3.3. Ứng dụng
Máy vớt rác thanh dọc đang được ưu tiên sử dụng trong các công trình điều tiết nước như:
- Máy vớt rác thanh dọc là giải pháp tối ưu để bảo vệ hệ thống máy bơm khỏi bị tắc nghẽn do rác thải giúp giữ rác lại trên lưới lọc, sau đó đưa lên bằng thanh trượt để xả vào máng thu gom.
- Sử dụng để xử lý sơ bộ nước thải công nghiệp, giúp lọc bỏ rác thải rắn trước khi nước đi vào các hệ thống xử lý hóa lý và sinh học, bảo vệ các thiết bị xử lý nước khỏi bị hư hỏng.
4. Máy vớt rác lược cào
4.1. Nguyên lý hoạt động
Máy vớt rác lược cào hoạt động bằng cách sử dụng lược cào để vớt rác từ dòng nước và di chuyển chúng lên phía trên. Khi rác bị giữ lại trên lược cào, hệ thống truyền động sẽ giúp lược cào di chuyển theo hướng lên trên. Khi rác đạt đến điểm cao nhất sẽ tự động rơi xuống khay thu gom để xử lý.
4.2. Ưu điểm
Ưu điểm nổi bật của máy vớt rác tự động lược cào bao gồm:
- Hiệu suất vớt rác cao, hoạt động liên tục: Máy vớt rác lược cào có cơ chế hoạt động không ngừng nghỉ, giúp xử lý rác nhanh chóng và liên tục mà không làm gián đoạn dòng chảy của nước.
- Xử lý tốt các loại rác nổi trên mặt nước: Thiết kế lược cào cho phép vớt được nhiều loại rác khác nhau như chai nhựa, túi ni lông, lá cây, cành cây nhỏ, mảnh gỗ trôi nổi và thậm chí cả xác động vật.
- Giảm nguy cơ tắc nghẽn hệ thống thoát nước: Với khả năng hoạt động liên tục và tự động, máy giúp ngăn chặn tình trạng tích tụ rác, giảm thiểu nguy cơ tắc nghẽn cống rãnh và kênh rạch.
- Vận hành tự động, ít cần sự can thiệp của con người: Nhờ có hệ thống truyền động, lược cào di chuyển liên tục, giúp giảm thiểu công việc dọn dẹp thủ công, tiết kiệm nhân lực và chi phí vận hành.
- Độ bền cao, thích hợp cho nhiều môi trường nước: Máy được chế tạo từ thép không gỉ và vật liệu chịu lực, có thể sử dụng lâu dài trong môi trường nước thải, nước mặn hoặc nước ô nhiễm mà không bị ăn mòn.
4.3. Ứng dụng
Ứng dụng của máy vớt rác lược cào cụ thể trong các công trình như:
- Trong sông, hồ, ao nuôi thủy sản: Máy vớt rác lược cào có thể thu gom rác trôi nổi như chai nhựa, lá cây, túi nilon từ sông, hồ giúp duy trì chất lượng nước. Đặc biệt hữu ích trong các hệ thống nuôi trồng thủy sản, giúp giữ môi trường nước sạch, tránh ô nhiễm ao nuôi.
- Trong bến cảng và khu vực ven biển: Rác thải nhựa và các vật thể trôi nổi trên mặt nước có thể được thu gom hiệu quả bằng máy lược cào.
- Trong hệ thống xử lý nước thải đô thị: Máy vớt rác lược cào hỗ trợ thu gom rác trôi nổi tại các bể lắng, giúp quá trình xử lý nước thải hiệu quả hơn.
5. So sánh chi tiết 4 loại máy vớt rác tự động
5.1. Hiệu quả hoạt động
Mỗi loại máy vớt rác tự động sẽ có hiệu suất hoạt động khác nhau tùy vào nguyên lý vận hành và thiết kế. Cụ thể như máy vớt rác dạng tĩnh hoạt động dựa vào dòng chảy tự nhiên của nước, giúp loại bỏ rác lớn như cành cây, túi nhựa, nhưng hiệu suất không cao vì rác có thể tích tụ mà không được loại bỏ ngay lập tức.

Máy vớt rác trống quay sử dụng lồng quay giúp loại bỏ hiệu quả các loại rác nhỏ như lá cây, bã thực vật, giấy vụn. Máy hoạt động liên tục, có khả năng tự động thu gom rác mà không cần can thiệp thủ công. Máy vớt rác thanh dọc là lựa chọn tối ưu cho hệ thống bơm nước và công nghiệp, có thể xử lý cả rác lớn và nhỏ bằng cơ chế kéo rác lên liên tục, giảm nguy cơ tắc nghẽn.
Trong khi đó, máy vớt rác lược cào đặc biệt hiệu quả trong việc thu gom rác nổi trên mặt nước như chai nhựa, lá cây, nhờ cơ chế lược cào quay liên tục. Nhìn chung, máy vớt rác trống quay, máy thanh dọc và máy lược cào có hiệu suất cao hơn so với máy dạng tĩnh do có cơ chế tự động loại bỏ rác.
5.2. Nguy cơ tắc nghẽn
Nguy cơ tắc nghẽn là một yếu tố quan trọng cần xem xét khi lựa chọn máy vớt rác tự động. Máy vớt rác dạng tĩnh sẽ có nguy cơ tắc nghẽn cao nhất vì rác bị giữ lại trên lưới lọc nhưng không có cơ chế tự động loại bỏ, khiến lưới bị bít kín nếu không được vệ sinh thường xuyên. Máy vớt rác trống quay có nguy cơ tắc nghẽn trung bình, do rác bám dính như túi nilon hoặc vật sắc cạnh có thể mắc vào lồng quay, tuy nhiên, cơ chế quay liên tục giúp giảm thiểu tình trạng này.
Máy vớt rác thanh dọc có nguy cơ tắc nghẽn thấp nhất, vì hệ thống thanh trượt và động cơ giúp kéo rác lên liên tục, đảm bảo rác không bị tích tụ trong hệ thống lọc. Máy vớt rác lược cào có nguy cơ tắc nghẽn trung bình, đặc biệt khi gặp rác bám dính hoặc thực vật dạng sợi, tuy nhiên, nhờ cơ chế quay liên tục của lược cào, tình trạng này được hạn chế phần nào. Tóm lại, máy thanh dọc là loại ít gặp sự cố tắc nghẽn nhất, trong khi máy dạng tĩnh dễ bị nghẹt lưới nếu không được vệ sinh định kỳ.
5.3. Ứng dụng cụ thể
Mỗi loại máy vớt rác tự động đều được thiết kế để phục vụ các mục đích khác nhau, tùy thuộc vào đặc điểm của nguồn nước và loại rác cần xử lý. Máy vớt rác dạng tĩnh thường được sử dụng trong hệ thống thoát nước đô thị, hệ thống xử lý nước thải công nghiệp và kênh rạch để ngăn chặn rác lớn như cành cây, hộp nhựa trước khi nước chảy vào hệ thống xử lý chính. Máy này đặc biệt hữu ích trong mùa mưa, khi lượng rác bị cuốn vào cống rãnh tăng cao, giúp giảm nguy cơ tắc nghẽn.
Máy vớt rác trống quay chủ yếu được ứng dụng trong các nhà máy xử lý nước thải và hệ thống thủy lợi, nơi cần loại bỏ rác nhỏ và bã hữu cơ để bảo vệ máy bơm và các thiết bị phía sau. Máy cũng được sử dụng trong các công trình ven biển để ngăn rác xâm nhập vào hệ thống lọc nước biển hoặc hồ nuôi trồng thủy sản.
Máy vớt rác thanh dọc thích hợp cho các trạm bơm nước và khu công nghiệp, nơi cần xử lý khối lượng lớn rác thải mà không ảnh hưởng đến hệ thống bơm. Máy giúp bảo vệ cánh quạt và giảm nguy cơ hư hỏng máy bơm do rác mắc kẹt. Cuối cùng, máy vớt rác lược cào được sử dụng rộng rãi trong sông, hồ, ao nuôi thủy sản và bến cảng để thu gom rác trôi nổi, giữ môi trường nước sạch hơn, ngăn chặn rác nhựa tích tụ và gây ô nhiễm hệ sinh thái.
6. Đâu là loại máy vớt rác tự động phù hợp nhất?
Mỗi loại máy vớt rác tự động đều có ưu và nhược điểm riêng, phù hợp với điều kiện xử lý nước thải khác nhau. Nếu cần một thiết bị đơn giản, tiết kiệm chi phí thì máy vớt rác dạng tĩnh là lựa chọn phù hợp. Trong trường hợp chủ đầu tư ưu tiên hiệu suất cao trong việc lọc rác nhỏ thì máy trống quay lại là giải pháp tối ưu.

Đối với các hệ thống bơm nước cần ngăn chặn rác xâm nhập, máy thanh dọc là lựa chọn đáng cân nhắc. Trong khi đó, máy lược cào là phương án lý tưởng để thu gom rác nổi trên sông, hồ và bến cảng.
Để đảm bảo hiệu quả lâu dài, hãy cân nhắc kỹ nhu cầu sử dụng và tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi quyết định. Và Pendin luôn sẵn sàng hỗ trợ tư vấn cung cấp các thông tin hữu ích về các loại máy vớt rác tự động, giúp chủ đầu tư đưa ra các lựa chọn phù hợp và tối ưu nhất.